WRAAK MAAKT VAN MENSEN BEESTEN

Wanneer de angst om vernietigd te worden een rechtvaardiging wordt om zelf de ander te vernietigen, ontstaat er een geweldsspiraal die eindigt in een dodelijke omhelzing van elkaar met als voedingsbodem wraak.

Wanneer je de vijand niet alleen wilt stoppen, maar ook wilt vernietigen maak je vijanden voor jouw leven en voor dat van de generaties na jou. Wraak mag soms zoet smaken, haar vruchten zijn uiterst wrang.

Zie voor een ethisch-filosofische fundering de paragraaf ‘humane geweldsmoraal’ in ons boek De gulden middenweg.

DE KAART, HET KOMPAS EN DE BESTEMMING

Of te wel: wat is de relatie tussen filosofie, wetenschap en therapie?

De Griekse filosoof Epicures (370-341 v.Chr.) ziet filosofie als de geneeskunde voor de ziel. De filosofie is volgens hem leeg, wanneer ze het menselijk functioneren niet therapeutisch behandelt.

De Romeinse filosoof Seneca (4-65 n. Chr.) heeft eenzelfde visie. Hij vindt dat filosofie niet alleen algemene leerstellingen betreffende de mens moet omvatten, maar ook op elke mens toepasbare regels en adviezen aangeven.

In de oudheid lijken filosofie, wetenschap en therapie nog een geheel te zijn. We zijn nu twintig eeuwen verder. Hoe zien wij dat nu?

Filosofie houdt zich bezig met wat essentieel is aan het menselijk leven en wat een goed leven inhoudt. De filosofie geeft als een soort levensbeschouwing richting aan ons leven en functioneert als zodanig als een kompas voor hoe wij willen leven en denken.

Om in staat te zijn de richting van het kompas te volgen, moeten we beschikken over een kaart, die aangeeft welke route ons naar onze bestemming kan leiden. De (sociale) wetenschap verschaft ons deze kaart door een verzameling van inzichten en bevindingen over volgens welke patronen de mens zich ontwikkelt en gedraagt en hoe dit samenhangt met gezond en ongezond functioneren.

Aan de hand van deze kaart en met behulp van het kompas helpt therapie ons, wanneer wij dreigen te verdwalen door nieuwe ervaringen en handvatten weer het juiste pad naar onze bestemming te vinden.

In ons boek ‘De gulden middenweg. Evenwichtig leven met tegenpolen’ onderbouwen wij onze filosofie met sociaalwetenschappelijke inzichten.

Wat dit betekent voor de therapie hebben wij uitgewerkt in de volgende methodiekboeken:

Handboek psychosociale hulpverlening (2010)

Dichtbij huis. Praktijkboek werken met gezinnen (2013)

Zelf en samen. Creatieve toepassing van gestalttherapie in het huidige werkveld (2022)

KEUZES MAKEN

Waarom vinden wij het maken van keuzes vaak zo moeilijk?

Natuurlijk is het zo dat we, zodra we voor het ene kiezen, niet meer het andere kunnen doen. Dat maakt dat we gaan wikken en wegen, zal ik wel of zal ik niet? Dit geldt zeker voor praktische zaken als het kopen van nieuwe kleren, welke auto wordt het en zal ik die nieuwe baan wel of niet nemen.

Maar ook het kiezen van een andere positie, een andere houding ten opzichte van het leven of simpelweg van ander gedrag blijkt lastig. Dat heeft volgens mij vooral te maken met het feit dat aan elke keuze een consequentie vast zit. En heel vaak willen we wel dat andere gedrag, maar niet de consequenties die dat met zich meebrengt.

Zeggen dat je iets wilt veranderen is een intentieverklaring. Het is nog geen keuze. Dat je een keuze hebt gemaakt blijkt uit wat je doet, niet uit wat je zegt. Je kunt honderd keer zeggen dat je wilt stoppen met roken, zolang je nog rookt betekent dat weinig. Pas als je niet meer rookt heb je een keuze gemaakt.

Op heel veel vlakken van ons leven weten we best wat we beter anders aan zouden kunnen pakken. Toch doen we dat niet. Dan is dat meestal omdat we opzien tegen de consequenties die dat andere gedrag kan hebben. Daar zijn we bang voor of we hebben er doodeenvoudig geen zin in.

Ik weet best dat het beter is om in relaties eerlijk te zijn en op te komen voor wat ik zelf nodig heb. Maar dat kan dan als gevolg hebben dat ik niet zo aardig meer word gevonden en wil ik dat wel? Natuurlijk kan ik beter een halt toe roepen aan mijn man wanneer hij onredelijk uitvalt, maar dan krijgen we waarschijnlijk ruzie. En mijn kind altijd zijn zin geven is onverstandig, ik weet het, maar wat als het anders een hekel aan mij krijgt?

“Het lukt niet” is hierbij natuurlijk onzin, ik doe het niet is eerlijker. Wat je doet is wat je kiest en als dat niet is wat je wilt, moet je echt iets anders doen. En dat kan altijd, want we hebben altijd een keuze.

In ons boek “De gulden middenweg” beschrijven wij uitgebreid welke keuzes we allemaal kunnen maken en wat daarbij de meest handige weg is om te bewandelen.